Viyolonsel (Çello) Hakkında

Viyolonsel
(ya da çello), 16. yüzyıl’da ilk örnekleri Fransa’da ortaya çıkan,
esasen şekli kadın vücudunu andıran yaylı bir çalgıdır. Bu çalgının
atası’Viola da gamba’ adı verilen perdeli bir çalgıdır.Viyolonsel,
Keman, viyola ve kontrabas ile aynı ailedendir. Keman ile viyolonselin
şekilleri büyük oranda birbirini andırsa da boyutları çok farklıdır.
Karşıdan bakıldığında gövdesinin orta bölümünde bulunan ve el yazısı ile
‘f’ harfini andıran 2 ses deliği vardır. Yayın tellere teması ile
titreşen tellerden çıkan ses, gövdenin içindeki havayı titreştirerek bu
deliklerden geri döner.




Tellerinin adları (Bastan Tize
doğru)
-do -sol -re -la
görüldüğü üzere 5 li akort
sistemi uygulanmaktadır. 7 pozisyon a kadar numaralandırılır. Daha
sonrası 7. pozisyon ve de ilerisi olarak geçer.
Akort ve çalınışı
Çalarken pus yani baş
parmak hariç geri kalan 4 parmak kullanılır. Başparmakta kullanılır.
Parmaklar sırasıyla pus hariç 1. 2. 3. ve 4. parmaklar olarak
adlandırılır. Başparmak, ilk başlarda pek kullanılmamakla beraber teknik
ilerledikçe müziğe dahil edilir. 7. pozisyon ve de ilerisinde daha
doğrusu pus kullanılırsa 4. parmak yani serçe parmak nadiren kullanılır.
7. pozisyon ve ilerisinde pus daha sık kullanılır.




Viyolonsel, kulak
dediğimiz kısımdan akort edilir büyük akortlar buradan yapılır. İnce
ayar akortları fix dediğimiz küçük ****l parçalardan yapılır. Parmaklar,
tuşe değilen siyah bölgeye konur. Köprüyle (eşik de denir) tuşenin arasındaki boşluktan
arşe yardımıyla çalınır.Seslerin net çıkması için arşenin biraz sert
bastırılması gerekir keman ve viyolaya göre çünkü viyolonselin telleri
daha kalındır.Parçalara göre arada parmakla da çalınabilir.Arşe yerine
sağ elimizle genelde işaret parmağımızın ucuyla teli çekerek çalınır.
(bu tekniğe pizzicato denir) Viyolonsel “insan sesine en yakın” ses
çıkaran müzik âletidir.



Hem solo çalgı olarak hem de eşlikte olağanüstü
başarı gösteren viyolonselin notaları dördüncü çizgi ‘fa’ anahtarıyla
yazılır. İnce sesler için dördüncü çizgi ‘do’ anahtarı, daha ince sesler
için sol anahtarı kullanılır. Bu çalgının telleri viyoladan bir oktav
daha kalın ses verir. Pizzicato çalındığında keman ve viyoladan daha
dolgun tınlar.
Kemandan oldukça büyük olan viyolonselin yay tekniği keman ve
viyoladan değişiktir. Kemanla aynı aileden geldiği için yine dört telli
bir çalgıdır. En ince tel olan La teli, yoğun renk özelliklerine
sahiptir.Tutkulu, coşkulu ve dokunaklı melodiler, bu tel için yazılır.
Re teli; daha yumuşak, kırgın ve içe dönük tınılar üretir. Sol ve Do
tellerinin ise birbirine yakın görkemli ve olgun tınıları vardır.
Orkestrada viyolonsel gurubunun öncelikli işlevi, genelde kontrabasla
birlikte bas partisini seslendirmektir. Bu olağanüstü tını
zenginliğindeki çalgıyı yalnızca bir bas çalgısı olarak algılamak
yanlıştır. Temalar, eşlik figürleri ve orkestraya canlılık katan hızlı
ve teknik güçlükte her çeşit pasaj, viyolonselin görev alanındadır.
Etkili tınısına duyulan güvenç dolayısıyla viyolonsel gurubuna ana
temayı duyurma görevi de verilir. Viyolonsel grup şefi tarafından
yorumlanan solo partilere de sıkça verilir.
Bir eserin ana temasını dile getirmekte hiçbir çalgı, viyolonsel
kadar insan sesine yakın olamaz.
Çalgıların hiçbiri, yürekten gelen sesleri onun gibi içtenlikle
anlatamaz. Viyolonsel, insan sesinin üç türünü de ses alanında
toplamıştır. Tenorla gençliği, baritonla olgunluğu, basla ciddiyeti ve
egemenliği yansıtır. İnce sesleri veren la telinin, yükselen duyguları
belirten soluklu bir anlatımı vardır. Ortadaki iki tel, içtenlikli
sesiyle ılımlı duyguları anlatır. Do teli ise gizemli ezgiler taşıyan
tınısıyla son derece etkileyicidir.

alıntıdır

sağol